PCO Zespół wielotorbielowatych jajników

Poniżej zamieszczę informację o schorzeniu, z którym zmaga się wiele kobiet, mianowicie PCO Zespół wielotorbielowatych jajników. Nie jest to wyrok, bo niejedna kobieta z tym problemem zachodzi w ciążę i rodzi dzieci, trzeba tylko trafić na odpowiedniego lekarza. Cały czas powtarzam i powtarzać będę, że w przypadku problemów z płodnością najlepiej zgłosić się do kliniki leczenia niepłodności. Ale wróćmy do tematu (informacje z Wikipedii).

Zespół wielotorbielowatych jajników (łac. syndroma ovariorum policysticum, ang. polycystic ovary syndrome, PCOS) – zaburzenie endokrynne, który dotyka 10–15% kobiet w okresie reprodukcyjnym. Występuje wśród wszystkich ras i narodowości i jest najczęstszym zaburzeniem hormonalnym u kobiet w wieku rozrodczym, a także najczęstszą przyczyną niepłodności. Objawy oraz stopień ich nasilenia różnią się bardzo pomiędzy kobietami. Przyczyny zespołu są nieznane, ale wiadomo, że insulinooporność (często wtórna do otyłości) jest silnie powiązana z PCOS (wykazuje wysoki stopień korelacji).

PCOS rozwija się, gdy jajniki są stymulowane przez nadmierne ilości męskich hormonów (androgenów), w szczególności testosteronu, oraz przez nadmierne uwalnianie hormonu luteinizującego (LH) albo wysoki poziom insuliny we krwi (hiperinsulinemia) u tych kobiet, których jajniki są czułe na ten bodziec

Objawy i przebieg

Zespół wielotorbielowatych jajników jest chorobą ingerującą w wiele procesów w organizmie. Zmiany stężeń i stosunku różnych hormonów powodują objawy z różnych układów i prowadzą do wielorakich konsekwencji zdrowotnych. Podstawowe, najczęściej występujące zmiany w gospodarce hormonalnej to:

·                    podniesiony poziom męskich hormonów płciowych (androgenów)

·                    podniesiony poziom insuliny i insulinooporność (niekonieczne do postawienia diagnozy)

·                    wyższa wartość stosunku LH do FSH (niekonieczne do postawienia diagnozy)

Powyższe zmiany hormonalne wywołują następujące objawy:

·                    rzadkie, nieregularne lub nieobecne cykle miesiączkowe (oligomenorrhea, amenorrhea). Cykle, które występują, mogą być połączone z masywnymi krwawieniami (należy sprawdzić to u ginekologa, gdyż masywne krwawienia są także wczesnymi oznakami raka endometrium, na którego kobiety z PCOS są bardziej narażone)

·                    niepłodność, wynikająca głównie z braku owulacji

·                    hirsutyzm i czasem maskulinizacja spowodowane podwyższonym poziomem androgenów

·                    centralna otyłość – tkanka tłuszczowa skoncentrowana głównie w dolnej części tułowia

·                    łysienie androgeniczne (męski wzór łysienia)

·                    trądzik, przetłuszczająca się skóra, łojotok

·                    rogowacenie ciemne (ciemne plamki na skórze, od jasnobrązowych po ciemnobrązowe i czarne)

·                    przedłużony czas trwania zespołu napięcia przedmiesiączkowego, wśród objawów występują: wzdęcia, zmiany nastroju, ból w miednicy, bóle pleców.

·                    bezdech senny

·                    chroniczny ból w miednicy, prawdopodobnie z powodu ucisku w miednicy wywołanego przez powiększone jajniki, chociaż rzeczywista przyczyna nie jest znana

Nieprawidłowości stwierdzane w badaniach dodatkowych

·                    liczne torbiele w jajnikach, które w badaniu ultrasonograficznym mogą wyglądać jak sznur pereł

·                    powiększone jajniki >10 cm³ co jest spowodowane licznymi torbielami

·                    wysoki poziom insuliny (hiperinsulinemia)

·                    wysoki poziom testosteronu i androstendionu

·                    stosunek LH do FSH jest większy niż 2, przy badaniu w 3. dniu cyklu

·                    zaburzenia gospodarki lipidowej (hipertriglicerydemia, obniżony poziom cholesterolu HDL)

·                    niski poziom białka wiążącego hormony płciowe (SHBG)

·                    DHEA w normie lub podwyższone maksymalnie o 30%

·                    prolaktyna w normie lub podwyższona maksymalnie o 30%

Ryzyko chorób współistniejących i długoterminowe konsekwencje zdrowotne

Kobiety z PCOS mają większe prawdopodobieństwo wystąpienia:

·                    rozrostu endometrialnego i raka endometrialnego (rak wyścieliska macicy). U kobiet z PCOS, mających rzadkie miesiączki, może dochodzić do nadmiernego rozrostu endometrium z powodu zbyt rzadkiego złuszczania się błony śluzowej macicy. Prawdopodobnie pacjentki są bardziej narażone na raka endometrium również z powodu nadmiaru samego wyścieliska macicy, a także z niedostatku progesteronu dającego w wyniku przedłużoną stymulację komórek macicy estrogenem.

·                    cukrzycy typu II i cukrzycy ciężarnych. Z powodu mniejszej wrażliwości na insulinę i insulinooporności u osób z PCOS zaburzona jest gospodarka cukrowa. Podwyższony poziom cukru, jak i częsta u kobiet z PCOS otyłość, sprzyjają rozwojowi cukrzycy typu drugiego. Chorym zaleca się sprawdzanie przynajmniej raz w roku glikemii (poziomu cukru) na czczo, a osobom z podwyższonym wynikiem - robienie testu tolerancji glukozy.

·                    otyłości

·                    nadciśnienia tętniczego

·                    dyslipidemii

·                    chorób układu sercowo-naczyniowego

Niektóre dane sugerują, że kobiety z PCOS mają większe ryzyko poronienia. Wiele kobiet z PCOS w ogóle ma problemy z zajściem w ciążę, ze względu na nieregularność cykli miesięcznych, rzadko występujące owulacje lub brak owulacji.

Diagnostyka różnicowa

Zanim stwierdzi się PCOS powinno się wykonać badania w kierunku innych przypadków, które wiążą się z nieregularnymi lub nieobecnymi miesiączkami, takie jakwrodzony przerost nadnerczy, zespół Cushinga, hiperprolaktynemia oraz inne przysadkowe czy nadnerczowe zaburzenia.

Leczenie

Leczenie kobiet z zespołem torbielowatych jajników obejmuje łagodzenie objawów i zapobieganie długoterminowym konsekwencjom choroby.

Otyłość

Kobiety z PCOS często są otyłe (BMI>30), co nie tylko jest objawem samym w sobie, ale też sprzyja rozwojowi innych chorób często występujących w PCOS, jak zaburzenia lipidowe, choroby naczyniowe, nadciśnienie i inne. Znaczna utrata wagi przez otyłe kobiety z PCOS często skutkuje spontanicznym powrotem miesiączek i owulacji, a co za tym idzie, płodności. Schudnięcie zmniejsza również poziom insuliny i normalizuje gospodarkę glukozą, przez co zmniejsza ryzyko rozwoju cukrzycy typu II. W związku z tym zmiana stylu życia polegająca na zwiększeniu aktywności fizycznej i zmianie diety pozostaje podstawową terapią w PCOS. Wszystkim kobietom z PCOS, również nieotyłym, zaleca się regularny wysiłek fizyczny (docelowo codziennie 30 minut ćwiczeń powodujących pocenie się) i zbilansowaną, niskokaloryczną dietę, składającą się z regularnych posiłków.

Insulinooporność

Zmniejszenie insulinooporności powodującej utrzymywanie się nadmiernej ilości insuliny we krwi można uzyskać za pomocą niektórych leków hipoglikemizujących, szczególnie metforminy i rosiglitazonu. Badania wykazały, że stosowanie metforminy u pacjentek z PCOS powoduje nieznaczny spadek poziomu androgenów, wspomaga chudnięcie a nawet przywraca jajeczkowanie^[8]. Leczenie metforminą nie jest jednak skuteczne u wszystkich pacjentek - np. osoby z BMI przekraczającym 37 nie reagowały na ten lek. Mimo dowodów na skuteczność metforminy leczenie PCOS nie jest oficjalnym wskazaniem dla podawania doustnych leków przeciwcukrzycowych i mogą być one przepisane tylko przez specjalistę.

Niepłodność

W leczeniu niepłodności kobiet z PCOS poza zmianą stylu życia i metforminą stosuje się lek pobudzający owulację - clomifen. Clomifen stosowany w monoterapii pobudza owulację również u kobiet nie cierpiących na PCOS. Badania wykazują, że w przywracaniu jajeczkowania u pacjentek z wielotorbielowatymi jajnikami clomifen jest tak samo skuteczny jak metformina, jednak jednoczesne leczenie clomifenem i metforminą okazało się skuteczniejsze niż sama metformina.

Kobietom, u których doustne leki nie wywołują oczekiwanych rezultatów, zaleca się operację laparoskopowego usuwania części jajników.

Nowotwory endometrium

Zapobieganie nadmiernemu rozrostowi wyścieliska macicy polega na jego regularnym złuszczaniu przez wywoływanie raz na 1-3 miesięcy krwawienia miesięcznego. Miesiączki takie mogą być wywoływane progesteronem (lub innymi gestagenami) podawanym w drugiej fazie cyklu lub tabletkami antykoncepcyjnymi, najlepiej zawierającymi cyproteron, który ma dodatkowo działanie antyandrogenne. Zaleca się również wykonywanie regularnych badań USG błony śluzowej macicy i ewentualnie zlecanie laboratoryjnego badania wycinków.

Wygląd fizyczny

Nadmierne owłosienie (hirsutyzm), łojotok i trądzik w PCOS można leczyć tabletkami antykoncepcyjnymi zawierającymi cyproteron, który działa antyandrogennie. Poza tym stosuje się metody kosmetyczne; w walce z hirsutyzmem różne metody depilacji, w walce z trądzikiem i tłustą skórą preparaty oczyszczające, peelingi i inne.